Κάθε διακυβέρνηση διαμορφώνει, συνειδητά ή μη, προϋποθέσεις για πολλές και διαφορετικές κάθε φορά εξελίξεις. Η ύπαρξη της όποιας προϋπόθεσης, όμως, σε καμμιά περίπτωση δεν σηματοδοτεί την αξιοποίησή της ως αφετηρίας για μέλλουσες εξελίξεις.
Προκειμένου να μεταμορφωρεί μια υφιστάμενη προϋπόθεση-σκαλοπάτι σε αφετηρία εξελίξεων θα πρέπει να υπάρχουν οι πολίτες και οι κοινωνικές δυνάμεις που θα αναγνωρίσουν το ενδιαφέρον να την αξιοποιήσουν ως αφετηρία ή μέσο για την προώθηση των σκοπών τους.
Ένα παράδειγμα: Η πρώτη διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου θεσμοθέτησε τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Τριάντα χρόνια μετά ο συνεταιρικός πολιτισμός δεν έχει επηρεάσει με κάποιο δυναμικό τρόπο την ελληνική κοινωνία. Ούτε σε επίπεδο οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής, πλην λίγων περιπτώσεων, ούτε, πολύ περισσότερο, σε επίπεδο κοινωνικών σχέσεων και ηθών.
Αγροτικός Συνεταιρισμός Κάμιρος, Κεντρί Ιεράπετρας, Κρήτη
Θα ήταν απίθανο να αποδείξει κάποιος ότι αυτός ο θεσμός υπήρξε απλώς ένα κυβερνητικό πυροτέχνημα φτιαγμένο έτσι ώστε να αυτοκαταστραφεί αμέσως μετά από την θέσπισή του, θέση που ανατρέπουν άλλωστε τα λιγοστά πετυχημένα παραδείγματα.
Αντίθετα είναι πιθανότερο κάποιος να αποδείξει ότι αυτή η υφιστάμενη προϋπόθεση-σκαλοπάτι για εξελίξεις έμεινε κατά κύριο λόγο ένα κενό γράμμα, ένα εξελικτικό αδιέξοδο, καθώς δεν υπήρξαν οι πολίτες και οι κοινωνικές δυνάμεις που θα διέκριναν σε αυτό όφελος, είτε άμεσα είτε σε βάθος χρόνου, έτσι ώστε να εργαστούν καταβάλλοντας προσπάθειες για την αξιοποίηση και βελτίωση αυτού του θεσμού.
Μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα θα είχε ενδιαφέρον να αναρωτηθούμε ένας θεσμός όπως, για παράδειγμα, ο Συνήγορος του Πολίτη ή η Διαύγεια, όχι τι έτοιμες λύσεις παρέχει, αλλά ποιες δυνατότητες προσφέρει ως εν δυνάμει προϋπόθεση-σκαλοπάτι εξελίξεων. Αντίστοιχα, μπορούμε να αναρωτηθούμε αν η παρουσία ανθρώπων όπως της Αλ Σαλέχ, η οποία έχει δράσει στον τομέα προσφυγικών δικαιωμάτων, εβρισκόμενη σε μία θέση όπως αυτής του συμβούλου υφυπουργού Προστασίας Πολίτη, αξιοποιείται με τον καλύτερο τρόπο από όσους επιδιώκουν την δρομολόγηση προοδευτικών εξελίξεων στον αντίστοιχο τομέα.
Από το μπλογκ Βαθύ Κόκκινο
Προκειμένου να μεταμορφωρεί μια υφιστάμενη προϋπόθεση-σκαλοπάτι σε αφετηρία εξελίξεων θα πρέπει να υπάρχουν οι πολίτες και οι κοινωνικές δυνάμεις που θα αναγνωρίσουν το ενδιαφέρον να την αξιοποιήσουν ως αφετηρία ή μέσο για την προώθηση των σκοπών τους.
Ένα παράδειγμα: Η πρώτη διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου θεσμοθέτησε τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Τριάντα χρόνια μετά ο συνεταιρικός πολιτισμός δεν έχει επηρεάσει με κάποιο δυναμικό τρόπο την ελληνική κοινωνία. Ούτε σε επίπεδο οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής, πλην λίγων περιπτώσεων, ούτε, πολύ περισσότερο, σε επίπεδο κοινωνικών σχέσεων και ηθών.
Αγροτικός Συνεταιρισμός Κάμιρος, Κεντρί Ιεράπετρας, ΚρήτηΘα ήταν απίθανο να αποδείξει κάποιος ότι αυτός ο θεσμός υπήρξε απλώς ένα κυβερνητικό πυροτέχνημα φτιαγμένο έτσι ώστε να αυτοκαταστραφεί αμέσως μετά από την θέσπισή του, θέση που ανατρέπουν άλλωστε τα λιγοστά πετυχημένα παραδείγματα.
Αντίθετα είναι πιθανότερο κάποιος να αποδείξει ότι αυτή η υφιστάμενη προϋπόθεση-σκαλοπάτι για εξελίξεις έμεινε κατά κύριο λόγο ένα κενό γράμμα, ένα εξελικτικό αδιέξοδο, καθώς δεν υπήρξαν οι πολίτες και οι κοινωνικές δυνάμεις που θα διέκριναν σε αυτό όφελος, είτε άμεσα είτε σε βάθος χρόνου, έτσι ώστε να εργαστούν καταβάλλοντας προσπάθειες για την αξιοποίηση και βελτίωση αυτού του θεσμού.
Μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα θα είχε ενδιαφέρον να αναρωτηθούμε ένας θεσμός όπως, για παράδειγμα, ο Συνήγορος του Πολίτη ή η Διαύγεια, όχι τι έτοιμες λύσεις παρέχει, αλλά ποιες δυνατότητες προσφέρει ως εν δυνάμει προϋπόθεση-σκαλοπάτι εξελίξεων. Αντίστοιχα, μπορούμε να αναρωτηθούμε αν η παρουσία ανθρώπων όπως της Αλ Σαλέχ, η οποία έχει δράσει στον τομέα προσφυγικών δικαιωμάτων, εβρισκόμενη σε μία θέση όπως αυτής του συμβούλου υφυπουργού Προστασίας Πολίτη, αξιοποιείται με τον καλύτερο τρόπο από όσους επιδιώκουν την δρομολόγηση προοδευτικών εξελίξεων στον αντίστοιχο τομέα.
Από το μπλογκ Βαθύ Κόκκινο
